O καιρός σήμερα

Συνέντευξη Προέδρου ΟΚΑΑ στην ειδική έκδοση του περιοδικού FruitExpo by Froutonea για τα επιχειρηματικά πλάνα του Οργανισμού και τα κρίσιμα σημεία που χαρακτηρίζουν τον παραγωγικό και εμπορικό τομέα των φρέσκων προϊόντων

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
«ΣΤΟΙΧΗΜΑ» Ο ΟΛΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ


Μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης για τις προκλήσεις στο χονδρεμπόριο, τα επιχειρηματικά πλάνα του Ο.Κ.Α.Α. και τα κρίσιμα σημεία που χαρακτηρίζουν τον παραγωγικό και εμπορικό τομέα των φρέσκων προϊόντων.

Κύριε Μυτιληνάκη, πόσο έχει αλλάξει η εικόνα και οι συνθήκες που επικρατούν στο χονδρεμπόριο στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας;

Οι εξελίξεις στον τομέα των φρούτων και λαχανικών είναι ραγδαίες. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η απόκτηση τεχνογνωσίας από παραγωγούς και διακινητές, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή αύξηση συστημάτων logistics, διευκολύνει τη σχετικά ασφαλή και ταχύτατη διακίνηση ευαίσθητων προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις. Ταυτόχρονα η αγορά συνεχίζει να αναδιατάσσεται. Παραδοσιακά κανάλια διανομής εξασθενούν και εξαφανίζονται, καινούρια δημιουργούνται.

Οι επιχειρήσεις HORECA αποτελούν σήμερα έναν ιδιαίτερα δυναμικό και εξελισσόμενο κλάδο. Οι απαιτήσεις της κατανάλωσης, οι προσθήκες νέων κωδικών προϊόντων, οι ανάγκες ορθολογικής διαχείρισης, καθιστούν το χονδρεμπόριο ως τον απαραίτητο κρίκο της αλυσίδας «παραγωγή-εμπορία-κατανάλωση».

Η χώρα μας δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από αυτές τις αλλαγές. Αντικειμενικά και αναγκαστικά, η εικόνα και οι συνθήκες σε πολύ μεγάλο βαθμό έχουν αλλάξει και οι αλλαγές θα επιταχυνθούν. Το παλιό μοντέλο του «μεσάζοντα» τελειώνει. Σήμερα – και κυρίως αύριο, οι χονδρεμπορικές επιχειρήσεις νωπών είναι υποχρεωμένες αν θέλουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν, να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές τους (κτιριακές-μηχανολογικές-λειτουργικές), να κάνουν ισχυρές αμοιβαίως επωφελείς συμφωνίες με παραγωγούς και ομάδες παραγωγών, να δημιουργήσουν ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα, να «διεθνοποιήσουν» την επιχειρηματικότητα τους με σταθερό προσανατολισμό στην καινοτομία και την εξωστρέφεια.

Συνολικά, θα έλεγα ότι οι χονδρεμπορικές επιχειρήσεις νωπών είναι ανάγκη να «διαβάσουν» καλά το νέο εξελισσόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον και να ενταχθούν σε αυτό με ισχυρές βάσεις, αυτοπεποίθηση και προοπτική.

Είναι ορατές αυτές οι αλλαγές στις μεγάλες λαχαναγορές;

Οι εξελίξεις και οι αλλαγές στον Τομέα των Νωπών, όπως περιγράψαμε παραπάνω, επηρεάζουν αποφασιστικά και τις Λαχαναγορές (κυρίως τις 2 μεγάλες), Ο.Κ.Α.Α και Κ.Α.Θ., γιατί αποτελούν τον κυρίαρχο χώρο όταν διεξάγεται το χονδρεμπόριο νωπών. Προφανώς, αυτές οι αλλαγές είναι ορατές. Τα επιχειρηματικά και οικονομικά μεγέθη αυξάνονται. Οι 2 αγορές διακινούν περίπου το 20% της πρωτογενούς Εθνικής παραγωγής του Τομέα και περίπου το 80% των εισαγόμενων.

Σήμερα στον Ο.Κ.Α.Α. υπάρχει πληρότητα 120%. Υπάρχουν 330 χονδρεμπορικές επιχειρήσεις και απασχολούνται περίπου 2.500 εργαζόμενοι. Έχουμε καθημερινή διέλευση 3.800 οχημάτων (Μ/Ο) και πάνω από 8.000 συναλλασσόμενους. Με στοιχεία του Σ.Ε.Κ.Λ.Α. ο τζίρος των εγκατεστημένων επιχειρήσεων στην Κ.Α.Α ξεπερνά τα 1.400.000.000€ και τα διακινούμενα προϊόντα ξεπερνούν τους 2.500.000 τόνους ετησίως. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι διακινούμενες ποσότητες είναι προϊόντα πιστοποιημένα, που τηρούν τις προδιαγραφές ποιότητας και τυποποίησης, πληρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων.

Τελευταία και σημαντική ορατή αλλαγή είναι ότι στις μεγάλες Αγορές μας τηρούνται σε μεγάλο βαθμό οι φορολογικοί κανόνες και αποτελούν νησίδα ορθολογικής νομιμότητας μέσα στο γενικά γκρίζο τοπίο της φοροδιαφυγής και του παρεμπορίου, που περιβάλλει τη διακίνηση των Αγροτικών προϊόντων.


Ποια έργα είναι αυτήν την ώρα σε εξέλιξη στον Ο.Κ.Α.Α. και ποια τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;

Να μιλήσουμε για τα έργα μόνο της Κ.Α.Α., γιατί ο Ο.Κ.Α.Α. έχει και την ευθύνη λειτουργίας 11 ιχθυοσκαλών σε όλη την Ελλάδα, όπου και εκεί γίνονται πολλά έργα.

  • Ολοκληρώνεται ο χαρακτηρισμός της Αγοράς σαν επιχειρηματικό Πάρκο, μέσω της 100% θυγατρικής του ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ Ο.Κ.Α.Α. (Ε.Π.Ο.Κ.Α.). Ο χαρακτηρισμός του χώρου σαν Επιχειρηματικό Πάρκο δίνει τη δυνατότητα για ένταξη σε επενδυτικά σχέδια αναβάθμισης εγκαταστάσεων-δικτύων-επέκτασης δραστηριοτήτων και ταυτόχρονα μειώνει το κόστος λειτουργίας των εγκατεστημένων επιχειρήσεων (έκπτωση 50% στα Δημοτικά Τέλη).

  • Ο Οργανισμός υπέγραψε προγραμματική συμφωνία με τον Ε.Σ.Δ.Ν.Α. (Περιφέρεια Αττικής) και αναπτύσσει νέο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων και διαλογής στην πηγή, με διπλό αποτέλεσμα και εξοικονόμηση πόρων, που υπολογίζεται περίπου σε 1.200.000€ ετησίως και μείωση της ρύπανσης σε έναν τόσο ευαίσθητο χώρο.
  • Προχωρά πολύ γρήγορα η υλοποίηση του σχεδιασμού για την αναβάθμιση των υποδομών στην Κ.Α.Α., με πρώτο έργο τη δημιουργία ψυκτικών χώρων, ωριμαντηρίων και χώρων μικροσυσκευασίας και διεξαγωγής ηλεκτρονικών δημοπρασιών για εξαγωγές. Με την απόλυτη συνεργασία και στήριξη του εποπτεύοντος Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, πιστεύουμε ότι οι διαδικασίες θα επιταχυνθούν και του χρόνου τέτοιες μέρες το κρίσιμο αυτό έργο θα έχει ξεκινήσει. Το μεγάλο όμως στοίχημα είναι ο συνολικός επανασχεδιασμός της αγοράς, η μετατροπή της σε αγορά κλειστού τύπου, η εξοικονόμηση χώρων, η προσθήκη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (Τυροκομικά, Τυποποιημένα Αγροτικά Προϊόντα, Ανθαγορά), η διαχείριση της κυκλοφορίας και στάθμευσης, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Η Κεντρική Αγορά χτίστηκε το 1955 και λειτουργεί σήμερα με τα δεδομένα εκείνων των εποχών. Θέλουμε να μετατρέψουμε αυτή την αγορά σε μια άλλη σύγχρονη, οικονομική, λειτουργική, που να καλύψει τις ανάγκες των επόμενων 30 χρόνων.

Τον τελευταίο καιρό ο Οργανισμός ακολουθεί μια τάση εξωστρέφειας, δίνοντας ενεργά το «παρόν» σε διάφορες εκθέσεις και εκδηλώσεις. Τι ακριβώς προσδοκάτε από αυτές τις συμμετοχές;

Από τις πρώτες μέρες που ήρθαμε στον Οργανισμό (Ιούνιος 2015), συζητήσαμε με τον Σ.Ε.Κ.Λ.Α και αποφασίσαμε ότι ένας κύριος κοινός στόχος θα πρέπει να είναι η μεγέθυνση της επιχειρηματικότητας. Ένας τρόπος είναι και η εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, η σταδιακή συμπλήρωση των επιχειρηματικών πλάνων με εξαγωγικό περιεχόμενο. Το σχέδιο μας είναι να πάρουμε πιο ενεργό ρόλο στο κομμάτι της εκθεσιακής πολιτικής, της οργάνωσης επιχειρηματικών αποστολών και συμμετοχής σε αυτές των εγκατεστημένων στην Κ.Α.Α επιχειρήσεων και γενικά να συμβάλουμε αποφασιστικά στην προώθηση της εθνικής πρωτογενούς παραγωγής, καθώς επίσης και στα προϊόντα πρώτης και δεύτερης μεταποίησης. Ο κεντρικός στόχος είναι να αξιοποιήσουμε το Εθνικό προϊόν και να δημιουργήσουμε προστιθέμενη αξία, τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στις παρεχόμενες από τον Οργανισμό Υπηρεσίες.

Σήμερα είναι κοινός τόπος ότι η εξωστρέφεια αποτελεί μονόδρομο για την επιβίωση μιας επιχείρησης. Θα μπορούσε η Λαχαναγορά της Αθήνας να αποκτήσει την εξωστρέφεια που έχει πχ η Λαχαναγορά της Θεσσαλονίκης ή αυτό είναι δύσκολο λόγω της γεωγραφικής της θέσης;

Η Κεντρική Αγορά της Αθήνας είναι σήμερα ο πιο σημαντικός και ισχυρός χώρος διακίνησης νωπών. 300 μέρες το χρόνο, ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής νωπών φρούτων και λαχανικών που παράγονται σε όλη την Ελληνική Επικράτεια, διακινείται από τις Επιχειρήσεις της Κ.Α.Α. Το χαμηλό κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων, η αναβάθμιση των παρεχόμενων από τον Οργανισμό υπηρεσιών, η εκρηκτική αύξηση των συστημάτων διακίνησης και μεταφοράς, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ενίσχυση της εξαγωγικής υποδομής. Σήμερα, από τις επιχειρήσεις της Κ.Α.Α. γίνονται εξαγωγές και στην Ευρώπη (Σουηδία-Κροατία-Ρουμανία-Βουλγαρία-Πολωνία) και στον Αραβικό Κόσμο (Ντουμπάι-Σαουδική Αραβία). Αυτές οι προσπάθειες πρέπει και να ενισχυθούν και να αποκτήσουν πιο μόνιμο και σταθερό χαρακτήρα.

Επίσης, για να ολοκληρώσω την απάντηση, ο Ο.Κ.Α.Α είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου - και για το 2017 συντονιστής Ευρώπης της παγκόσμιας Ένωσης Χονδρεμπορικών Αγορών. Ο βαθμός διασύνδεσης και επιρροής του Οργανισμού με το σύνολο των αγορών παγκοσμίως, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε για τη μεταφορά εξειδικευμένης τεχνογνωσίας εξαγωγών, την ανταλλαγή εμπειριών και την προώθηση σχέσεων των επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο.


Είστε ένας άνθρωπος με βαθιά γνώση του εμπορικού τομέα των φρέσκων φρούτων και λαχανικών. Αναφέρετέ μας με δυο λόγια τα δυνατά και αδύνατα σημεία που εσείς διακρίνετε σε αυτόν…

Όταν οι εξελίξεις στον τομέα των νωπών είναι τόσο σημαντικές και συντελούνται με τέτοια ταχύτητα, οι γνώσεις πρέπει να επικαιροποιούνται και να διευρύνονται. Η καθυστέρηση στην προσαρμογή των νέων δεδομένων είναι ένα αδύνατο σημείο για τον εμπορικό τομέα. Σημαντικό επίσης αδύνατο σημείο είναι η απουσία της καινοτομίας στη διακίνηση νωπών προϊόντων. Συνήθως ακολουθούμε – αν ακολουθούμε – με καθυστέρηση ετών, τις καινοτομίες που διεθνώς καθιερώνονται σαν κανονική επιχειρηματική πρακτική. Το μικρό επίσης μέγεθος πολλών επιχειρήσεων, πρακτικά τις δυσκολεύει να σταθούν με ίσους όρους και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού.

Στα δυνατά σημεία είναι:

  • Η εμπειρία των επιχειρηματιών (οι περισσότερες επιχειρήσεις είτε έχουν μακρόχρονη εγκατάσταση στον Οργανισμό ή είναι διάδοχες καταστάσεις).
  • Η κατανόηση των συνθηκών της αγοράς και των αναγκών της κατανάλωσης.
  • Η ευελιξία και η προσαρμογή τους σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις της αγοράς.

Να σημειώσουμε ότι η Κ.Α.Α. «σηκώνει» το μεγαλύτερο βάρος για την τροφοδοσία του συνεχώς αυξανόμενου τουριστικού πλήθους, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Η διαδικασία ανάπτυξης της συνεργατικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων, μπορεί να αποτελέσει ένα δυνατό σημείο.

Επειδή όλα ξεκινούν από το χωράφι, θεωρείτε πως ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας γνωρίζει την ανάπτυξη που χρειάζεται; Τι αλλαγές θα πρέπει να γίνουν για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα;

Σε καμία περίπτωση, κανένας από τους εμπλεκόμενους, Πολιτική ηγεσία- και δεν εννοώ μόνο την Κυβέρνηση- Διοίκηση- επιχειρηματίες διακινητές, παραγωγοί και παραγωγικές συλλογικότητες δεν μπορούν να εφησυχάζουν με το επίπεδο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα. Προφανώς, έχουν γίνει σημαντικά βήματα τόσο όσον αφορά την παραγωγή, τη χρήση νέων τεχνολογιών και την πιστοποίηση.

Κρίσιμα όμως ζητήματα παραμένουν σε εκκρεμότητα: Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα. Δεν έχουμε συγκριτικά στοιχεία οφέλους του κάθε παραγόμενου προϊόντος, ο κάθε παραγωγός καλλιεργεί ότι νομίζει ότι θα είναι επωφελέστερο. Οι εδαφολογικές και κλιματικές ιδιαιτερότητες της χώρας πρέπει να αξιολογηθούν και αξιοποιηθούν, προς όφελος των παραγωγών και της αύξησης του Εθνικού προϊόντος.

Είναι λοιπόν η πρωτογενής παραγωγή μια «εθνική υπόθεση»;

Ναι, θεωρώ ότι η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα της χώρας είναι Εθνική Υπόθεση. Σε μεγάλο βαθμό επηρεάζει και την οικονομική ανάπτυξη και τη διατήρηση του κοινωνικού ιστού, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο. Οι έννοιες παραγωγή, κατανάλωση, εμπορία διατροφικών προϊόντων, είναι στο κέντρο της προσοχής της κοινωνίας.

Είμαι αισιόδοξος ότι όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται τη σημασία του τομέα και την προοπτική του. Είμαι αισιόδοξος, γιατί βλέπω τον αυξανόμενο βαθμό ενδιαφέροντος και ενέργειες για την ανάπτυξη και του τομέα των νωπών – και γενικότερα της πρωτογενούς παραγωγής. Πιστεύω ότι οι ικανότητες και οι δυνατότητες των ανθρώπων του τομέα είναι πολύ μεγάλες. Θέλουν και μπορούν να καταφέρουν πολλά. Όλοι μαζί, ο καθένας από το πόστο του, να συγκροτήσουμε μια συνολική συλλογική «επιχείρηση» με στόχο ένα καλύτερο μέλλον.